Compassie

Compassie

Dr. Tara Brach

Wat is compassie?

Compassie is het medicijn dat we als individu en als soort het meest nodig hebben om het lijden te genezen en onze geesten te bevrijden. En hoewel we elk het vermogen tot liefde en compassie hebben, is het door bewuste beoefening dat we een echt wijs en zorgzaam hart ontwikkelen.

Tara Brach

Tara Brach is een Amerikaanse psycholoog, auteur en voorstander van boeddhistische meditatie. Ze is een leidende leraar en oprichter van de Insight Meditation Community van Washington D.C.

We don't forgive because they deserve forgiveness, we forgive because we deserve peace.
Mindfulness in crisistijd
Mindfulness in crisistijd

Compassie

Compassie, een woord dat hoort bij mildheid en vriendelijkheid, is een cruciaal begrip in de boeddhistische psychologie. Er is in de loop der eeuwen veel over geschreven en de laatste jaren zie je het begrip ook in de Westerse wereld steeds meer opduiken. Maar wat wordt er bedoeld met compassie?

Compassie, ook wel mededogen genoemd, is het vermogen op een vriendelijke manier aanwezig te zijn en open te staan voor pijn en lijden, zowel dat van onszelf als dat van anderen. Het is een vermogen dat in aanleg bij iedereen aanwezig is, maar dat vaak om allerlei redenen niet tot (volle) bloei gekomen is.

Compassie wordt soms verward met medelijden. Bij compassie is het openstaan voor het lijden van onszelf of de ander echter accepterend en zonder oordeel. Het is onvoorwaardelijk en iets dat we als mensen met elkaar delen. Lijden is immers onvermijdelijk en het is de kunst om daar met vriendelijkheid en zorg bij aanwezig te kunnen zijn. Compassie vraagt moed om onder ogen te zien wat moeilijk is en ruimhartigheid om je open stellen voor pijn en lijden.

Gelukkig kan compassie naar onszelf en naar anderen door beoefening ontwikkeld en verdiept worden.

Ik help jou met het ontwikkelen van compassie

Wil jij weten hoe je zelf-compassie kunt ontwikkelen, dan ondersteun ik je graag in dit proces.

Als mindfulness professional heb ik jarenlange ervaring in het geven van compassietrainingen. In tegenstelling tot eigenwaarde is zelf-compassie niet gebaseerd op zelfevaluaties. Mensen voelen compassie voor zichzelf omdat alle mensen compassie en begrip verdienen; niet omdat ze een bepaalde set eigenschappen bezitten (mooi, slim, getalenteerd, enzovoort). Dit betekent dat je je met zelf-compassie niet beter hoeft te voelen dan anderen om je goed te voelen over jezelf. Neem gerust contact met mij op als je meer wilt weten over zelf-compassie. Ik zie je graag!

Brigitta Derksen

hedline-2-1.pngCompassieeen mooie eigenschaphedline-3-1.png

Compassie hebben brengt vriendelijkheid, liefde en rust in je leven.

schrijf je in voor een online

Compassie training

Maak kennis met hoogsensitiviteit en ervaar de rust, de ontspanning en ervaar de mooie momenten die het met zich mee brengt.

Waarom hebben we compassie nodig?

Pijn en lijden zijn onlosmakelijk verbonden met het menselijk bestaan. Of we nou willen of niet, we krijgen er allemaal onze portie van mee. En ofschoon de porties kunnen verschillen in grootte en de verdeling van de porties meer op basis van willekeur dan op basis van rechtvaardigheid geschiedt, hebben we veel met elkaar gemeen:

  • we zijn allemaal in dit leven terecht gekomen
  • met een brein, lichaam, emoties en door sociale invloeden gevormd zelf
  • waar we niet voor hebben gekozen, maar waar we het wel mee te doen hebben
  • in een leven vol tragedies (bedreiging, verlies, ziekte, ouderdom, dood), onvoorspelbare wisselvalligheden en dilemma’s

(Uit: Paul Gilbert; The Compassionate Mind, 2009).

Definitie van Compassie

Het hebben van compassie voor zichzelf is echt niet anders dan het hebben van compassie voor anderen. Denk eens na over hoe de ervaring van compassie voelt. Ten eerste, om compassie voor anderen te hebben moet je merken dat ze lijden. Als je die dakloze op straat negeert, kun je geen compassie voelen voor hoe moeilijk zijn of haar ervaring is. Ten tweede, compassie houdt in dat je je bewogen voelt door het lijden van anderen, zodat je hart reageert op hun pijn (het woord compassie betekent letterlijk “lijden met”). Wanneer dit gebeurt, voel je warmte, zorgzaamheid en het verlangen om de lijdende persoon te helpen op een bepaalde manier. Het hebben van compassie betekent ook dat je begrip en vriendelijkheid biedt aan anderen als ze falen of fouten maken, in plaats van ze hard te veroordelen. Tenslotte, wanneer je compassie voelt voor een ander (in plaats van alleen maar medelijden), betekent dit dat je je realiseert dat lijden, falen en onvolkomenheden deel uitmaken van de gedeelde menselijke ervaring. 

Zelfmedelijden houdt in dat je op dezelfde manier naar jezelf handelt als je een moeilijke tijd hebt, faalt of iets opmerkt wat je niet leuk vindt aan jezelf. In plaats van alleen maar je pijn te negeren met een “stijve bovenlip” mentaliteit, stop je om jezelf te vertellen: “dit is echt moeilijk op dit moment, hoe kan ik troost en zorg voor mezelf vinden in dit moment?”.

In plaats van genadeloos te oordelen en jezelf te bekritiseren voor verschillende onvolkomenheden of tekortkomingen, betekent zelfmedelijden dat je vriendelijk en begripvol bent wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke tekortkomingen – wie heeft er immers ooit gezegd dat je perfect zou moeten zijn?

Je mag proberen te veranderen op een manier die je in staat stelt om gezonder en gelukkiger te zijn, maar dit wordt gedaan omdat je om jezelf geeft, niet omdat je waardeloos of onacceptabel bent zoals je bent. Misschien wel het belangrijkste is dat het hebben van medeleven met jezelf betekent dat je je menselijkheid eert en accepteert. De dingen zullen niet altijd gaan zoals je wilt. Je zult frustraties tegenkomen, er zullen verliezen optreden, je zult fouten maken, tegen je beperkingen aanlopen, tekort schieten in je idealen. Dit is de menselijke conditie, een realiteit die we allemaal delen. Hoe meer je je hart openstelt voor deze realiteit in plaats van er voortdurend tegen te vechten, hoe meer je in staat zult zijn om compassie te voelen voor jezelf en al je medemensen in de ervaring van het leven.

door Brigitta Derksen

Hoe verhouden mindfulness en zelf-compassie zich tot elkaar?

Mindfulness richt zich vooral op de acceptatie van de ervaring zelf. Zelf-compassie richt zich meer op de zorg voor de persoon.

Mindfulness vraagt: “Wat ervaar ik op dit moment?
Zelf-compassie vraagt: “Wat heb ik nu nodig?”

Mindfulness zegt, “Voel je lijden met een ruim bewustzijn.”
Zelfmedogen zegt: “Wees aardig voor jezelf als je lijdt.”

Mindfulness en zelf-compassie laten ons beide toe om te leven met minder weerstand tegen onszelf en ons leven. Als we volledig kunnen accepteren dat de dingen pijnlijk zijn, en vriendelijk zijn voor onszelf omdat ze pijnlijk zijn, kunnen we met de pijn met meer gemak.

“Met zelfmedogen geven we onszelf dezelfde vriendelijkheid en zorg die we aan een goede vriend zouden geven.”

Kristin Neff

Zelf-compassie versus zelfmedelijden.

Wanneer individuen zelfmedelijden voelen, raken ze ondergedompeld in hun eigen problemen en vergeten ze dat anderen vergelijkbare problemen hebben. Ze negeren hun onderlinge relaties met anderen en voelen zich in plaats daarvan de enigen in de wereld die lijden. Zelfmedelijden heeft de neiging om egocentrische gevoelens van afscheiding van anderen te benadrukken en de omvang van het persoonlijke lijden te overdrijven. Zelf-compassie maakt het daarentegen mogelijk om de gerelateerde ervaringen van zichzelf en anderen te zien zonder deze gevoelens van isolement en ontkoppeling. Ook worden zelfmedelijdende individuen vaak meegesleept en ingepakt in hun eigen emotionele drama. Ze kunnen zich niet terugtrekken uit hun situatie en een evenwichtiger of objectiever perspectief aannemen. Door het perspectief van een medelevende ander naar zichzelf toe te nemen, wordt daarentegen “mentale ruimte” geboden om de bredere menselijke context van iemands ervaring te herkennen en de dingen in een groter perspectief te plaatsen. (“Ja, het is erg moeilijk wat ik nu doormaak, maar er zijn veel andere mensen die veel meer lijden ervaren. Misschien is dit het niet waard om zo van streek te raken over…”)

Centro Mio

Brigitta Derksen is gespecialiseerd in compassie. Om zich te verdiepen in compassie heeft zij een opleiding gedaan bij Tara Brach en Frits Koster. Daarnaast heeft zij tijdens haar TDI vanuit het Center for Mindfulness in Medicine, Health Care and Society, zich in het bijzonder gericht op compassie.

BE sensitive

Compassie

Er zijn verschillende trainingen op het gebied van compassie

Zoals:

  • Compassie training
  • Verdieping training compassie